9 ΜΑΗ: ΗΜΕΡΑ ΝΙΚΗΣ

Η 9η Μαΐου ξημέρωσε, ηλιόλουστη και φωτεινή, όπως της έπρεπε. Στις 9 Μαΐου, 75 χρόνια πριν, ολοκληρώθηκε η Μεγάλη Νίκη ενάντια στον φασισμό. Η 9η Μαΐου δεν είναι λοιπόν, μια ακόμα ημέρα. Ούτε καν μια ακόμα νίκη, μια ακόμα ένδοξη σελίδα της ιστορίας, όπως συνηθίζουμε να λέμε. Η Νίκη ενάντια στον φασισμό έδωσε το τελειωτικό χτύπημα στην καταπίεση, στην εκμετάλλευση, στον ξέφρενο ανταγωνισμό, στον υπερφίαλο ατομικισμό, στην αδυσώπητη μάχη για επικράτηση. Είναι η Νίκη που απέδειξε ότι οι μέχρι τότε αγώνες και νίκες των καταπιεσμένων, δεν ήταν τυχαίες, σκόρπιες και ευκαιριακές, ανακηρύσσοντας με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο τον φασισμό και το σύστημα που τον γεννάει ανεπιστρεπτί χαμένους και ξεπερασμένους.



Υπήρξα ιδιαίτερα τυχερή στη ζωή μου, να γνωρίσω δυο ανθρώπους που σηματοδότησαν αυτή τη Νίκη. Ο ένας ήταν ο δικός μας Μανόλης Γλέζος, που κατέβασε τη σβάστικα από την Ακρόπολη, υψώνοντας την ελληνική σημαία στην κατεχόμενη Αθήνα. Ο άλλος ήταν ο φαντάρος του Κόκκινου Στρατού που πέταξε τη σβάστικα από το Ράιχσταγκ, ανεβάζοντας στην πιο ψηλή κορφή του Βερολίνου την κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο. Τον Μανόλη Γλέζο τον συνάντησα είτε σαν ομιλητή, είτε σαν συνοδοιπόρο σε εκδηλώσεις, πορείες, διαδηλώσεις στον κοινό μας τόπο και τους αγώνες του. Όμως τον Σοβιετικό φαντάρο του Κόκκινου Στρατού, τον συνάντησα στα τέλη της δεκαετίας του ’70, παιδί ακόμα, σε γερμανικό έδαφος.

Την εποχή εκείνη στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας (ή στην Αν. Γερμανία όπως συνηθίζαμε να την λέμε), λειτουργούσε μια κατασκήνωση πιονέρων* όπου φιλοξενούσε εκτός από Γερμανόπουλα και παιδιά απ’ όλες τις γωνιές του κόσμου. Βρέθηκα σε αυτή την κατασκήνωση μαζί με άλλα Ελληνόπουλα, παιδιά αντιστασιακών, έχοντας πατέρα εξόριστο στη χούντα.

 

Η κατασκήνωση λέγονταν «Δημοκρατία των Πιονέρων «Βίλχελμ Πικ**» και ο ένας μήνας που πέρασα εκεί μου χάρισε εμπειρίες που χαράχτηκαν για πάντα μέσα μου. Μέσα από ένα ιδιαίτερα προσεγμένο και καλοφτιαγμένο πρόγραμμα, οι Γερμανοί μας έμαθαν χίλια

πράγματα, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ξυπνάγαμε κάθε πρωί ακούγοντας την καλημέρα σε όλες τις επίσημες γλώσσες, αλλά και τις ανεπίσημες διαλέκτους του κόσμου, κάθε μια ειπωμένη από κάποιον στη μητρική του γλώσσα, και μάθαμε την πολυπολιτισμικότητα χωρίς να την κάνουμε σύνθημα.

Κάναμε «επίσημες» συναντήσεις με διάφορες αντιπροσωπείες άλλων χωρών, που μερικές τις προσκαλούσαμε εμείς και αναλαμβάναμε και τη διοργάνωσή τους και σε άλλες μας προσκαλούσαν, για να συζητήσουμε και να ανταλλάξουμε εμπειρίες και σκέψεις και, παιδιά ακόμα, μαθαίναμε την ανάγκη αλλά και τη δυνατότητα της διεθνούς συνεργασίας χωρίς λόγια και διαλέξεις. Διοργανώσαμε πολιτικό καρναβάλι που ανέδειξε όλα τα μεγάλα προβλήματα των χωρών της εποχής (εμείς είχαμε επικεντρωθεί στα αγροτικά ζητήματα, μιας και ήταν στα πρόθυρα της ένταξής μας στην τότε ΕΟΚ και είχαν αρχίσει οι χωματερές). Κάναμε τη δική μας Ολυμπιάδα, με όλα τα επίσημα αγωνίσματα (η ομάδα μας του ποδοσφαίρου, μικτή μαζί με τα παιδιά της Κύπρου, πήγε αρκετά καλά).

Εκτός από τα πολύ όμορφα σπίτια και τα πλήρη γεύματα και ενδιάμεσα σνακ και αναψυκτικά, αλλά και όλα όσα χρειαζόμασταν για τις συναντήσεις και τις άλλες δραστηριότητές μας (αίθουσες, εδέσματα, παιχνίδια κλπ.), μας παρείχαν και ένα μικρόχαρτζιλίκι, ενώ στο χώρο της κατασκήνωσης λειτουργούσε κυλικείο τ’ απογεύματα, για να μάθουμε την ευθύνη και τη διαχείριση. Εκεί έδωσα την πρώτη μου συνέντευξη στην κρατική τηλεόραση. Ο δημοσιογράφος με ρώτησε με σοβαρότητα για τον εξόριστο πατέρα μου, τον αντιφασιστικό αγώνα, την κατάσταση στη χώρα. Κι εγώ κατάφερα (ανέλπιστα) να του απαντήσω, με την αμεσότητα και την ειλικρίνεια της παιδικής μου ηλικίας.

Πάμπολλα ήταν ακόμα αυτά που κάναμε και είδαμε. Επισκεφτήκαμε ένα διατηρημένο στρατόπεδο συγκέντρωσης των ναζί και είδαμε τους φρικτούς φούρνους, τους απαίσιους θαλάμους αερίων, γνωρίζοντας τη φασιστική θηριωδία από την τρυφερή ακόμα ηλικία, για να θυμόμαστε πάντα, αλλά με την ασφάλεια της νίκης και καταδίκης του φασισμού, για να έχουμε τη δύναμη να τον πολεμάμε.

Γιορτάσαμε όλες τις εθνικές εορτές που έτυχαν στο μήνα που ήμασταν εκεί. Ανάμεσά τους και την ανεξαρτησία του Βιετνάμ. Την ημέρα εκείνη έγινε κι εγώ «εγγονή του Χο Τσι Μινχ» (όπως αποκαλούν τους πιονέρους τους οι Βιετναμέζοι) και η τιμή αυτού του τίτλου θα με βαραίνει πάντα. Εκεί άκουσα για πρώτη φορά και έμαθα να τραγουδώ το «El Pueplo Unido”, τραγουδημένο από παιδιά Χιλιανών εκτελεσμένων ή αγνοούμενων από το καθεστώς Πινοσέτ που είχαν προλάβει να τα φυγαδεύσουν (μερικά μωρά ακόμα) στις πρεσβείες την ώρα του πραξικοπήματος. Και βέβαια κολύμπι στη γειτονική λίμνη, βόλτα στο δάσος να εντοπίζουμε τα ίχνη και τις φωλιές των ελαφιών και πολλά, πολλά ακόμα.

Προς το τέλος φιλοξενηθήκαμε για 3 μέρες σε μια πόλη της χώρας. Πήγαμε εκεί με το τρένο. Όλη η πόλη μας υποδέχτηκε. Μετά μοιραστήκαμε σε οικογένειες, για να ζήσουμε με τους απλούς Γερμανούς, να τους γνωρίσουμε και να δούμε πώς πραγματικά ζουν. Η οικογένεια που με φιλοξένησε, μαζί με την Ελληνίδα νεαρή συνοδό μας, είχε 3 παιδιά. Στο τέλος διοργανώσαμε μαζί με τους νεολαίους κατοίκους της πόλης ένα φεστιβάλ που κάθε χώρα (και οι Γερμανοί) παρουσιάσαμε κομμάτια από τον πολιτισμό μας (εμείς τραγουδήσαμε Θεοδωράκη και σηκώσαμε μεγάλο ενθουσιασμό).

Εκεί γνώρισα τη Γερμανία που έβγαλε τον Γκαίτε, τον Μπετόβεν, τον Μαρξ. Εκεί αγάπησα και δέθηκα με τον γερμανικό λαό. Έναν λαό που αγωνιούσε για τα άλυτα ακόμα προβλήματά του, ήταν ιδιαίτερα πικραμένος για τον χωρισμό της πατρίδας του και ονειρεύονταν να ζήσει σε μια ενιαία πάλι Γερμανία που θα αναπτύσσεται ειρηνικά για τον λαό της και δεν θα είναι το σύνορο ανάμεσα στους δύο κόσμους. Αλλά και έναν λαό περήφανο που έχτιζε ήδη μια Γερμανία που δουλεύει για την αλληλεγγύη, την φιλία των λαών και την εδραίωση της ειρήνης.

Προς το τέλος, διοργάνωσαν μια ειδική εκδήλωση για τον αντιφασιστικό αγώνα, όπου μας μίλησαν Γερμανοί και Γερμανίδες που πάλεψαν ενάντια στον ναζισμό, κυνηγήθηκαν, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν, πήγαν ακόμα και σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, αλλά κατάφεραν να επιβιώσουν και να μας μεταφέρουν τον αγώνα τους.

Εκεί είχαν προσκαλέσει και τον φαντάρο του Κόκκινου Στρατού που έγινε σύμβολο σηκώνοντας την κόκκινη σημαία στο Βερολίνο. Τον υποδέχτηκαν αγκαλιάζοντάς τον και εκείνος μας μίλησε απλά, χαμογελώντας πάντα, για τον αγώνα όλου του σοβιετικού λαού, όλων των λαών, όλων των αντιστασιακών. Και μετά ήρθε κάτω και άφησε να τον πλησιάσουμε (μαζί με τους συναγωνιστές του Γερμανούς) και να μας απαντήσει σε ό,τι μπορούσε.

Υπήρξα πραγματικά ιδιαίτερα τυχερή στη ζωή μου. Αυτές οι δυο ιστορικές στιγμές (στην Ακρόπολη με τον Γλέζο και στο Βερολίνο από τον Κόκκινο Στρατό) είναι οι μόνες που κατέβηκε η σβάστικα και είχα την απίστευτη τύχη και τιμή να συναντήσω τους δυο πρωταγωνιστές τους. Κι είναι σαν να αντίκρισα κατάματα, την αρχή της Αντίστασης και την τελική Νίκη κατά του φασισμού.

 

Δεν είναι η πρώτη φορά που παραλλήλισα σε γραπτό μου, την πορεία του σοβιετικού λαού με την ελληνική ιστορία, όχι συμπτωματικά, ούτε υπερβάλλοντας, πιστεύω. Οι Έλληνες στην αρχαιότητα κατάφεραν πράγματι κάτι μοναδικό. Παρότι μιλούσαν την ίδια γλώσσα και είχαν παρόμοια πίστη και συνήθειες, ζούσαν σε πόλεις-κράτη με πολύ διαφορετικά μεταξύ τους και τα επίπεδα ανάπτυξης και την πολιτική έκφρασή τους. Κατάφεραν όμως να αναπτυχθούν και να δυναμώσουν, πορευόμενοι με ειρηνική συνύπαρξη, χιλιάδες χρόνια πριν ο όρος αυτός γίνει επιστημονικό καταστάλαγμα και κοινωνική γνώση. Και οι σύγχρονοι Σοβιετικοί κατάφεραν να συνενώσουν εθνότητες που, παρότι δε μιλούσαν την ίδια γλώσσα και συχνά δεν μοιράζονταν καν ίδια πίστη και κοινή ιστορία, δημιούργησαν, αναπτύχθηκαν και μεγαλούργησαν ενωμένοι.

Στην Ελλάδα, γεννήθηκε η Δημοκρατία. Χρειάστηκε ωστόσο να περάσουν αιώνες πριν η ανθρωπότητα την ανακαλύψει ξανά και την αναγνωρίσει στην πραγματική αξία της. Έχουν περάσει πάνω από εκατό χρόνια από τη γέννηση της Σοβιετικής Ένωσης και ίσως χρειαστούν ακόμα αρκετά, μέχρι η ανθρωπότητα να μπορέσει να δει τα Σοβιέτ, που την γέννησαν, και να κατανοήσει την αξία τους. Ωστόσο τα επιτεύγματά τους, μένουν πάντα. Η 9η Μαΐου είναι βασικό επίτευγμά τους και αποτελεί την κινητήρια δύναμη που ώθησε και ακόμα σήμερα, ωθεί την πορεία της ανθρωπότητας προς τα εμπρός.

Για την ημέρα αυτή δημιουργήθηκε μια ειδική σελίδα που «μιλάει» σε 5 γλώσσες, ρωσικά, αγγλικά, ισπανικά, γερμανικά και ελληνικά. Σε αυτήν βρίσκουμε απόψεις και θέσεις για την 9η Μάη και τον αντιφασιστικό αγώνα από πολλούς διανοητές της εποχής μας απ’ όλο τον κόσμο. Ανάμεσά τους και από δύο Έλληνες, τον Μανόλη Γλέζο και τον Κώστα Ήσυχο. Και οι δύο δεν χρειάζονται συστάσεις. Και στο παρακάτω link μπορείτε να την επισκεφτείτε: https://victory75.org/gre

*  Πιονέροι: οργανώσεις παιδιών, κάτι σαν τους προσκόπους που γνωρίζουμε στη Δύση, μόνο που εκτός από το να μαθαίνουν να δένουν κόμπους, μάθαιναν για τη φιλία των λαών και τραγουδούσαν για την ειρήνη

** Βίλχελμ Πικ: (Γερμανικά Wilhelm Pieck) Γερμανός κομμουνιστής και ο πρώτος Πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, αμέσως μετά τον πόλεμο