Μνημονίων συνέχεια..

Η δολοφονική επίθεση των ΗΠΑ εναντίον του Ιράν, έχει συζητηθεί και αναλυθεί πολύ τις τελευταίες μέρες και δικαιολογημένα. Στις περισσότερες περιπτώσεις γίνεται προσπάθεια υποβάθμισης της ενέργειας, έως και δικαιολόγησής της, τουλάχιστον από τους αναλυτές που βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στα μεγάλα τηλεοπτικά μας κανάλια. Έχουν ωστόσο ακουστεί πάρα πολλά, ίσως και όλα, γύρω από το θέμα αυτό και η δική μας αναφορά πιθανόν να μην προσφέρει κάτι εντελώς καινούριο στην προσέγγιση των πραγμάτων. Θα θέλαμε όμως να σημειώσουμε ορισμένα σημεία, πριν περάσουμε στο βασικό θέμα για το οποίο γράφουμε αυτές τις γραμμές.

Δε θα μιλήσουμε για τους λόγους που η κυβέρνηση των ΗΠΑ, με επικεφαλής τον ανεκδιήγητο Τραμπ, αποφάσισε να προχωρήσει στην ενέργεια. Ίσως βασικό ρόλο να έπαιξε όντως η προεκλογική περίοδος που διάγει η χώρα, σε συνδυασμό με τα τεράστια προβλήματά της, που την κάνουν να μοιάζει διχασμένη, συχνά και πολυδιασπασμένη με διάφορα κέντρα που σε παράλληλους κύκλους γυρνάνε γύρω από τον εαυτό τους, πιέζοντας ή και δρώντας σε διάφορες κατευθύνσεις. Ίσως να ήταν η θέση στην οποία έχει βρεθεί ο πρόεδρος Τραμπ μετά την παραπομπή του. Οπωσδήποτε θα πρέπει να μετρήσει κανείς τη θέση στην οποία έχουν βρεθεί οι ΗΠΑ στη Μ. Ανατολή και στην Ανατολική Μεσόγειο μετά τις εξελίξεις σε Συρία, Λιβύη, Ιράκ και έπεται συνέχεια. Ίσως όλα τα παραπάνω, το καθένα στο μέτρο της βαρύτητάς του. Ίσως τέλος και κάτι ακόμα βαθύτερο, μια προοπτική που ακόμα δεν έχει εκφραστεί και δεν μπορούμε να την ξέρουμε, ή αδυναμίες που ακόμα δεν έχουν φανεί για να τις μετρήσουμε. Η προπαγάνδα που σκεπάζει άλλωστε τις κινήσεις στα μμε, δεν αφήνει και πολλά περιθώρια πραγματικής ενημέρωσης και άρα και ουσιαστικής εκτίμησης σε όσους από εμάς δεν τυχαίνει να βρισκόμαστε στον σκληρό πυρήνα άσκησης εξουσίας πολιτικής ή οικονομικής. 

Οι εκτιμήσεις για τις αιτίες άλλωστε έχουν σημασία για δύο λόγους. Είτε για να εκτιμήσεις την πραγματική δύναμη του κάθε παίκτη και να προσαρμόσεις την τακτική σου για τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, είτε για να κατανοήσεις βαθύτερα την ιστορική στιγμή. Όσο για το δεύτερο, αφορά την ιστορία και άρα έχουμε όλο τον καιρό να το κάνουμε αργότερα πιο νηφάλια. Το πρώτο πάλι, νομίζουμε ότι σε κάθε περίπτωση είναι ήδη αρκετά φανερό. Όπως και αν αναλύσει κανείς την κατάσταση, το μόνο σίγουρο είναι ότι οι μεγάλες δυτικές δυνάμεις και κυρίως οι ΗΠΑ έχουν βρεθεί σε πολλαπλά αδιέξοδα τα οποία αδυνατούν πλέον να διαχειριστούν. Και εκεί που τελειώνει η πολιτική (που είναι η διαχείριση) ξεκινάει…

Εκείνο όμως που είναι το άμεσα σημαντικό, γιατί είναι εκείνο που γεννάει τις εξελίξεις που δημιουργούν τις προοπτικές, είναι το αποτέλεσμα της κίνησης. Η δολοφονία του Σουλεϊμανί, τόσο από τον τρόπο με τον οποίο διεξήχθη, όσο και από τον στόχο που έπληξε, δίνουν το αποτέλεσμα τόσο φανερά, όσο και αναπόφευκτα. Ο Σουλεϊμανί δολοφονήθηκε στη διάρκεια επίσημης επίσκεψής του σε γειτονική χώρα, με κατατεθειμένο σχέδιο πτήσης και προαναγγελμένο πρόγραμμα, αρχής, μέσης και τέλους του ταξιδιού. Αυτό είναι το ένα στοιχείο. Ο Σουλεϊμανί δεν ήταν απλά ένας αξιωματούχος του Ιράν. Θεωρείτο ο δεύτερος στην ιρανική ιεραρχία, τόσο λόγω του ρόλου του στη διαμόρφωση της πολιτικής αυτού του κράτους, όσο και λόγω της θεσμικής διαμόρφωσης του Ιράν.

 

Για να καταλάβουμε λοιπόν τι ακριβώς συζητάμε, θα πρέπει να αναστρέψουμε λίγο τους όρους, γιατί η προπαγάνδα που αναφέραμε και προηγουμένως, μας έχει αφήσει δυστυχώς στο σκοτάδι, πολλά χρόνια τώρα και συχνά ακόμα και τα αυτονόητα δεν γίνονται εύκολα κατανοητά. Ας σκεφτούμε λοιπόν τι θα σήμαινε αν ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ δέχονταν δολοφονική επίθεση από το Ιράν στη διάρκεια επίσημης επίσκεψής του π.χ. στον Καναδά ή στη Γερμανία. Ακόμα και τι θα γίνονταν σε μικρότερης κλίμακας χώρες. Π.χ. αν ο δικός μας πρωθυπουργός ή πρόεδρος της δημοκρατίας δολοφονούνταν από την Τουρκία στη διάρκεια επίσκεψής του π.χ. στη Βουλγαρία ή στη Γαλλία.

Νομίζω ότι τώρα εύκολα μπορούμε να δώσουμε την απάντηση. Αυτό είναι ακριβώς το σκηνικό που ζούμε. Η δολοφονία του Σουλεϊμανί είναι αιτία πολέμου, είναι στην ουσία η άτυπη κήρυξή του από την πλευρά των ΗΠΑ.  Ανεξάρτητα από το πώς ακριβώς θα εξελιχθούν τα πράγματα (και ήδη το Ιράν ξεκίνησε την απάντησή του) και ανεξάρτητα από τις αιτίες που γέννησαν τη συγκεκριμένη πράξη, η βαρύτητα της πράξης είναι τέτοια, που είναι καταδικαστέα, ανεπίτρεπτη και επικίνδυνη κάθε προσπάθεια δικαιολόγησής της ή έστω και εξήγησής της μέσα από βαθυστόχαστες αναλύσεις περί πραγματικών ή φανταστικών αιτιών.

Αυτό όμως που ζούμε τελευταία με τις συζητήσεις που αναπαράγονται στους τηλεοπτικούς μας δείκτες, τις ραδιοφωνικές μας συχνότητες και στα κάθε είδους ηλεκτρονικά και έντυπα μέσα  είναι πέρα και από τη νοσηρή προσπάθεια αποδοχής αυτού που έπραξαν οι ΗΠΑ. Με λίγα λόγια εκείνο που λέγεται πλέον καθαρά και ξεδιάντροπα, θα βάλουμε και χαρακτηρισμό εμείς, είναι: τι καλά που ξεκινάει σφαγή στη Μ. Ανατολή, γιατί αυτό μπορεί να ανεβάσει τη σημασία της θέσης της χώρας μας και να αποκομίσουμε οφέλη από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της.

Δεν θα μείνουμε εδώ στο πλήρως απάνθρωπο της βάσης της σκέψης, ο θάνατός σου η ζωή μου, στην προκειμένη μάλιστα, η δολοφονία σου η καλοπέρασή μου. Δεν θα πούμε ότι όταν πιάνει φωτιά το σπίτι του γείτονα, κινδυνεύει να καεί και το δικό μας. Δεν θα αναφέρουμε καν ότι το έργο το έχουμε ξαναδεί με παρόμοια επιχειρήματα και το μόνο που ωφεληθήκαμε ήταν στρατιές προσφύγων, που απ’ ότι φαίνεται στα μυαλά κάποιων είναι μόνο νούμερα σε πίνακες που μπορούν να μεγεθύνουν τα κονδύλια που θα σπαταληθούν, μεγαλώνοντας ταυτόχρονα τις μίζες τους, είτε τους υποδέχονται με συμπόνοια και κουβέρτες είτε προσπαθούν να τους δαιμονοποιήσουν και να τους καταλογίσουν τα μεγάλα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας, με το ίδιο πάντα αποτέλεσμα και στόχο, την αύξηση των μιζών. Δεν θα μιλήσουμε για το ποια οφέλη και ποιος θα τα επωφεληθεί, είτε αυτά μετρούνται σε πολιτική ισχύ είτε σε οικονομική ευημερία και αν θα είναι για τους λίγους ή τους πιο λίγους. Δεν θα μιλήσουμε για αυτά, γιατί είναι χιλιοειπωμένα και έτσι κι αλλιώς όλοι τα ξέρουν και τα σκέφτονται (παρόλο που μερικοί απλώς υπολογίζουν πώς θα μπορέσουν να είναι ανάμεσα στους λίγους που επωφελούνται και αυτό προωθούν σαν όνειρο και σε όλη την κοινωνία, την προσπάθεια να γίνουμε όλοι η εξαίρεση, όσο και αν αυτό δεν είναι δυνατό).

Το περίφημο μνημόνιο συνεργασίας που υπέγραψε περήφανα η κυβέρνηση Μητσοτάκη, μόλις τη δεύτερη μέρα του σωτήριου έτους που διανύουμε και που βρήκε τη συμπαράσταση και μεγάλου μέρους της αντιπολίτευσης με την τόσο προχωρημένη ανακοίνωση Τσίπρα για εθνική ενότητα, πού ακριβώς μας έχει φέρει σήμερα, λίγες μόνο μέρες μετά την υπογραφή του; Ας το αναλογιστούμε. Είμαστε λοιπόν σε μια θέση επιτέλους εκμετάλλευσης του φυσικού μας πλούτου; Καλά, αυτό δεν το ισχυρίζεται και κανένας, αφού το ίδιο το μνημόνιο δεν αφήνει περιθώρια για κάτι τέτοιο. Όχι μόνο γιατί έτσι κι αλλιώς ιδιωτικά και μάλιστα ξένα προς την Ελλάδα ιδιωτικά συμφέροντα είναι τα μόνα που πιθανόν να εκμεταλλευτούν τους όποιους πόρους, αλλά και γιατί προβλέπει μόνο έναν αγωγό που ξεκινάει και καταλήγει μέσα στα όρια των ίδιων που το υπογράφουν. Δηλαδή το μόνο που καταφέρνει ίσως είναι να προβλέπει ότι θα εμπορευόμαστε τα προϊόντα μας με.. τον εαυτό μας. 

Καταφέρνει όμως, είναι το μεγάλο αντεπιχείρημα, να δώσει στη χώρα μια καινούρια, αναβαθμισμένη στρατηγική υπόσταση. Ναι, θα συμφωνήσουμε κι εμείς σε αυτό. Ας δούμε όμως σε τι ακριβώς την αναβαθμίζει. Η χώρα είναι ήδη εδώ και πολλά χρόνια μέλος του ΝΑΤΟ και το έδαφός της «φιλοξενεί» σειρά βάσεων των ΗΠΑ από τις οποίες έχουν ξεκινήσει δεκάδες επιθέσεις στις χώρες της Μ. Ανατολής και όχι μόνο. Το καινούριο είναι η στρατηγική συμμαχία με το Ισραήλ. Το κράτος δηλαδή εκείνο που είναι, όχι μόνο λόγω της επιλογής της πολιτικής που ασκεί, αλλά θέση και φύση, η πολεμική μηχανή του ιμπεριαλισμού στη Μ. Ανατολή. Από εδώ και πέρα ό,τι συμβαίνει στη Μ. Ανατολή, όποια ακόμα και αναταραχή γίνεται εκεί που άμεσα ή έμμεσα θα επηρεάζει και το Ισραήλ, είτε την προκαλεί το ίδιο το Ισραήλ είτε απλώς τη δέχεται, θα επηρεάζει άμεσα και εμάς τουλάχιστον στον ίδιο βαθμό με τους λαούς της Μ. Ανατολής ή μπορεί και περισσότερο. Και όχι μόνο, αλλά επηρεάζοντας εμάς, θα έχει και άμεσο αντίχτυπο στην Ευρώπη, αφού είμαστε βλέπεις και στον σκληρό πυρήνα της ΕΕ και αυτά που συμβαίνουν σε μας δεν μπορούν παρά να δημιουργούν αντίστοιχες εξελίξεις και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Με αυτό τον τρόπο οι ΗΠΑ ευελπιστούν να μεταφέρουν άλλη μια φορά τις όποιες επιπτώσεις των πολιτικών τους επιλογών μακριά από το έδαφός τους και να τις στρέψουν και προς την Ευρώπη, εξασφαλίζοντας έτσι σίγουρους συμμάχους, όχι μόνο από τον φόβο ενός χτυπήματος, αλλά και μέσα από την αποδυνάμωση τόσο των χωρών της Μ. Ανατολής όσο και της Ευρώπης. Και η Ευρώπη από τη μεριά της ελπίζει πάντα να μας χρησιμοποιεί ως κυματοθραύστη (όπως έκανε και στην πρόσφατη οικονομική κρίση) για να ξεσπάσει πάνω μας τις καταιγίδες κι εκείνη να διαχειριστεί απλώς τ’ απόνερά τους. Με άλλα λόγια η χώρα έγινε το δόλωμα στην παγίδα. Εκείνο που θα φαγωθεί έτσι κι αλλιώς, είτε τελικά η παγίδα λειτουργήσει, είτε το θήραμα καταφέρει να ξεφύγει. Σε αυτό καταφέρατε να «αναβαθμίσετε» τη θέση της Ελλάδας κύριοι θριαμβολογούντες.

Το δυστύχημα είναι ότι αυτή η πολιτική (και η συμφωνία η ίδια) μοιάζει μέχρι στιγμής να έχει γίνει αποδεκτή και σε κάθε περίπτωση ανεκτή,

από τον ελληνικό λαό. Το ευτύχημα είναι ότι ζούμε πια σε μια εποχή που η αυτοκρατορία των ΗΠΑ, αν είναι ακόμα τέτοια, δεν είναι πάντως μονοκρατορία. Οι εξελίξεις θα είναι σίγουρα πολλές και σε αρκετά σημεία αλληλοαναιρούμενες. Όμως όποια και αν είναι η συνέχεια που θα ζήσουμε, σίγουρα εμείς δεν μπορούμε να ελπίζουμε σε καμιά δικαίωση. Και αυτό, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, θα το βρούμε μπροστά μας.

8 Ιανουαρίου 2020

Μαρία Καλύβα-Πρίφτη