Για μια χούφτα.. καφέ

Αρκετά συχνά βλέπουμε άρθρα για τη Νικαράγουα, να αναφέρονται στις μπριγάδες που στάλθηκαν εκεί από την Ελλάδα τα πρώτα χρόνια της επανάστασης των Σαντινίστας. Τις περισσότερες φορές για να υπερθεματίσουν, αν και έχουμε δει ακόμα και αρνητικές έως και ειρωνικές αναφορές σε αυτή την πρωτοβουλία. 

Σε όλες όμως τις αναφορές, υπάρχει εντέλει ο ίδιος παρονομαστής, είτε άμεσα είτε έμμεσα εκφρασμένος, ότι δηλαδή αυτή η προσφορά του ελληνικού κινήματος μας καθιστά ένα είδος «ταγών» της επανάστασης των Σαντινίστας, που δικαιωματικά «απαιτούμε» εκείνο ή το άλλο για την πορεία της, κάπως σαν να λέμε «εμείς κάναμε το καθήκον μας, εσείς υστερείτε απέναντί μας».

Με βάση αυτή τη λογική ξετυλίγεται συχνά μια κριτική στην πορεία, τους στόχους, την κατεύθυνση, ακόμα και τη φύση της κατάστασης στη χώρα αυτή που αν και τόσο μακριά μας, έγινε τόσο δική μας που μπορούμε ακόμα και να την αποποιούμαστε. Άλλωστε η επανάσταση των Σαντινίστας είναι αρκετά εύκολο να δεχτεί κριτική από όποιον (έστω και αυτοαποκαλούμενο) επαναστάτη. 

Οι Σαντινίστας, μπορεί να μπήκαν θριαμβευτικά στη Μανάγκουα το ’79 ύστερα από μια επαναστατική διαδικασία, όμως τη δεκαετία του ’90 έχασαν τις εκλογές και η χώρα πέρασε σε δεξιά διακυβέρνηση και μάλιστα της πιο ακραίας νεοφιλελεύθερης, φιλοαμερικάνικης έκφρασης για να βρεθούν ξανά στην εξουσία στις αρχές του 21ου αι. μέσα από εκλογική διαδικασία αυτή τη φορά. Έτσι είναι σαν να έχουν χάσει το επαναστατικό τους παρελθόν, να είναι μια ακόμα εκλεγμένη κυβέρνηση με την οποία ούτε χρειάζεται ούτε θέλουμε να έχουμε σχέση σαν επαναστατικό κίνημα.

Η κριτική λοιπόν μπαίνει με βάση τη δική μας οπτική, τις δικές μας εμπειρίες και συγκρίσεις. Γίνεται εύκολη ταύτιση με κυβερνήσεις που γνωρίσαμε στη χώρα ή και γενικά στην Ευρώπη, «αριστερές», σοσιαλδημοκρατικές και ό,τι άλλο, γίνεται σύγκριση ακόμα και με τη ζωή στην Ευρώπη και τέλος βέβαια με το ιδεατό που έχουμε εδώ στην Ευρώπη για το σοσιαλισμό και την επανάσταση και το αποτέλεσμα εξάγεται εύκολα και αβίαστα, η κριτική και η αποποίηση δείχνει μονόδρομος.

Στα άρθρα που βγήκαν πρόσφατα στο διαδίκτυο, με αφορμή τις ταραχές που έχουν ξεσπάσει στη χώρα ακολουθήθηκε παρόμοιο μοτίβο. Σε όλα τα άρθρα ωστόσο, ή σε όσα έπεσαν στην αντίληψή μας τουλάχιστον (αναφερόμαστε πάντα σε αυτά με αριστερή προέλευση), γίνεται ευρεία αναφορά με στοιχεία και αποδείξεις στην παρέμβαση των ΗΠΑ. Τόσα χρήματα δόθηκαν στις «αντιπολιτευτικές» δυνάμεις, εκείνες είναι οι διασυνδέσεις τους με γνωστούς πράκτορες της CIA, αλλά και με πρωτοστάτες της αντικουβανικής εκστρατείας στις ΗΠΑ κλπ. 

Όλα αυτά, παρότι στηλιτεύονται σε γενικές γραμμές, δεν αποτελούν κατά τους αρθρογράφους την πραγματική αιτία των όσων συμβαίνουν. Πολύ περισσότερο δεν τους δημιουργούν την παραμικρή ανάγκη να πάρουν θέση απέναντι στη δράση αυτών των στοιχείων που αντιπολιτεύονται τη νικαραγουανή κυβέρνηση των Σαντινίστας και στους σκοπούς τους.

Είναι πράγματι εντυπωσιακό ότι αυτή η ωμή ιμπεριαλιστική παρέμβαση περνάει σαν μια δεύτερη ανάγνωση των αιτιών, σαν κάτι το …σχεδόν φυσιολογικό. Εντυπωσιακό, αλλά όχι ανεξήγητο. Καθώς, όπως λέμε και παραπάνω, έχουμε συνηθίσει να συγκρίνουμε τα πάντα με τη δική μας πραγματικότητα και εμπειρία.

Όταν σε όλη την Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα αριστερά συνδικάτα αλλά και κόμματα χρηματοδοτούνται ακόμα και θεσμικά από τον κρατικό κορβανά ή –χειρότερα- μέσω επιδοτήσεων και από την ίδια την Ε.Ε. 

Όταν οριζόντια στην αριστερά μέχρι και στον αντιεξουσιαστικό χώρο, δεκάδες στελέχη της «τυχαίνει» να είναι από δημόσιοι υπάλληλοι αποσπασμένοι σε διάφορα αξιώματα μέχρι αδρά αμειβόμενα στελέχη διαφόρων μκο (πριν από όχι πολύ καιρό, κάποιος μου συστήθηκε ως «συνταξιούχος συνδικαλιστής»). Όταν αυτό έχει φτάσει να θεωρείται αυτονόητο, για μερικούς έως και κατάκτηση του κινήματος, τότε είναι λογικό να μην κατηγορούμε τις ιμπεριαλιστικές χρηματοδοτήσεις, αλλά τους επαναστάτες που δεν τις …αξιοποιούν σωστά.

Είχα την τιμή και την απίστευτη τύχη να συμμετέχω στην πρώτη μπριγάδα που πήγε από τη χώρα μας στη Νικαράγουα, σταλμένη από την ΚΝΕ, που ανταποκρίθηκε σε ένα τότε κάλεσμα της ΠΟΔΝ. Φτάσαμε στην άλλη άκρη της γης στην κυριολεξία, κουβαλώντας μαζί μας τη σημαία μας και το όνομα της δολοφονημένης μας συντρόφισσας «ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΒΑΣΙΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ». 

Βοηθήσαμε στη διαλογή του καφέ, πήραμε μέρος σε συγκεντρώσεις και πορείες, χορέψαμε και τραγουδήσαμε με το λαό της Νικαράγουας. Είχαμε διάφορες συναντήσεις με πολλά κλιμάκια των Σαντινίστας, αλλά και την ευκαιρία να ζήσουμε και να μιλήσουμε με πολλούς Νικαραγουανούς. 

Πολλές φορές μιλώντας και πάνω στον νεανικό επαναστατικό ενθουσιασμό μας τους ρωτάγαμε πώς θέλουνε να τους βοηθήσουμε. Να μιλήσουμε για την επανάστασή τους και να τη διαδώσουμε; Να στείλουμε κι άλλες μπριγάδες να τους βοηθήσουν να μαζέψουν τον καφέ; Ακόμα να μείνουμε να πολεμήσουμε μαζί τους τούς προτείναμε.

Η απάντηση ήταν πάντα η ίδια είτε εκφράζονταν από επίσημα χείλη είτε στην καθημερινή κουβέντα μας με τον κόσμο, καθώς εκείνοι φαίνεται είχαν καταλάβει την πάλη καλύτερα από εμάς, επιτρέψτε μου να πω. «Να παλέψετε στην πατρίδα σας ενάντια στον ιμπεριαλισμό. Κάθε νίκη ενάντιά του είναι η μεγαλύτερη βοήθεια για μας. Γιατί αν αυτός πάψει να ισχυροποιείται και να μας χτυπάει, θα βρούμε το δρόμο και τον τρόπο να χτίσουμε την επανάστασή μας και να διευρύνουμε τις κατακτήσεις της». Αυτή ήταν η σταθερή απάντησή τους. Και ακριβώς το χτίσιμο ενός μεγάλου αντιιμπεριαλιστικού μετώπου θεωρούσαν πάντα σαν τη μεγάλη μας προσφορά και όχι .. μια χούφτα καφέ που μαζέψαμε κατά την παραμονή μας εκεί. 

Το θέμα είναι λοιπόν να αναποδογυρίσουμε την οπτική μας και κάθε φορά που ακούμε για κάποιες εξελίξεις στη Νικαράγουα ή σε όποια άλλη χώρα έχει ήδη χαράξει την πορεία της έξω και ενάντια στα ιμπεριαλιστικά δεσμά, να σκεφτόμαστε όχι πόσο καλά έχουν πράξει οι σύντροφοί μας εκεί, αλλά αν αυτά που πράξαμε εμείς εδώ ήταν ικανά να δώσουν ένα ακόμα χτύπημα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ή τουλάχιστον να τις εμποδίσουν να παρεμβαίνουν στις χώρες αυτές.

Εμείς αντίθετα επιλέγουμε να κοιτάμε από μακριά και να «κρίνουμε» με μια αμείωτη μικροαστική γκρίνια. Όμως η επανάσταση, όπως και η ίδια η ζωή δεν είναι κανένα φόρεμα κρεμασμένο στη βιτρίνα για να δικαιούμαστε να γκρινιάζουμε ότι εκείνο που μας αρέσει δεν έρχεται στα μέτρα μας, ενώ εκείνο που μας χωράει δεν είναι και τόσο του γούστου μας. Δεν είναι αυτή υποχρεωμένη να χωρέσει στα δικά μας μέτρα ή στα δικά μας γούστα. 

Αντίθετα είμαστε εμείς εκείνοι που πρέπει να ψηλώσουμε τόσο που να χωρέσουμε, είναι οι δικοί μας οι ώμοι που πρέπει να δυναμώσουν αρκετά για να την αντέξουν. Και αυτό να το αποδεικνύουμε καθημερινά. Δυναμώνοντας τόσο την αντιιμπεριαλιστική πάλη όσο και την αντιιμπεριαλιστική αλληλεγγύη. 

Θεωρώντας κάθε πίσω βήμα, όχι μια καινούρια δικαίωση της γκρίνιας μας, αλλά και δική μας ήττα. Κάθε επίτευγμα, όχι τυχαία και περιστασιακή επιτυχία, αλλά και δική μας νίκη. Κρίνοντας κυρίως τη δική μας πάλη, τα επιτεύγματα και τις επιτυχίες της, τα πισωγυρίσματα και τις αντιξοότητες. Προσπαθώντας να βρούμε στον κόσμο, όχι ανίδεους να διδάξουμε, αλλά και άλλους επαναστάτες για να εμπνευστούμε και να στηριχτούμε στο δύσκολο δρόμο του αγώνα.

Στη Νικαράγουα η κατάσταση είναι σίγουρα κρίσιμη. Και είναι φανερό ότι θα συνεχίσει να οξύνεται το αμέσως επόμενο διάστημα. Ο ιμπεριαλισμός έχει ξεδιπλώσει τις προθέσεις του, έχει ρίξει στη μάχη τις δυνάμεις του και έχει καθορίσει το στόχο του, το σταμάτημα και το αμαύρωμα μιας ακόμα επαναστατικής πορείας, με το ρίξιμο της κυβέρνησης των Σταντινίστας και την παράδοση της χώρας, για μια ακόμα φορά, στις πιο σκοτεινές δυνάμεις της οπισθοδρόμησης, του λαθρεμπορίου, της πείνας και του πολέμου. 

Ο λαός της Νικαράγουα έχει επίσης δείξει τις προθέσεις του. Έχει αγωνιστεί με όπλα και με κάθε μέσο για την επανάστασή του. Έχει αντέξει στις δύσκολες δεκαετίες της απομόνωσης και της λησμονιάς από την παγκόσμια κοινότητα. Έχει πολεμήσει και έχει νικήσει ξανά και ξανά και δίνει ακόμα μια μάχη, έτοιμος να τη δώσει όσο σκληρή κι αν είναι για να τη νικήσει. 

Το ζήτημα δεν είναι να ανοίξουμε ένα δημόσιο διάλογο για το πόσο σωστά το πράττει, αλλά να δούμε αν και τι εμείς πράττουμε για να έχουμε άλλη μια νίκη του, αντί να προφητεύουμε κι άλλες καταστροφές του. Αλλιώς, μπορεί τώρα να νιώθουμε ότι βολεμένοι στις καρέκλες μας έχουμε την πολυτέλεια μιας τέτοιας ανέξοδης κριτικής, είναι όμως σίγουρο ότι όσο αφήνουμε τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό να δυναμώνει τόσο περισσότερο υποσκάπτουμε τη δική μας πάλη. Και τα αποτελέσματα τα μετράμε ήδη στην χώρα μας. 

Γιατί ναι, οι λαοί «μαζί θα νικήσουμε». Όχι μέσα από ένα εναρκτήριο σάλπισμα που κάποιο πρωί θα ηχήσει παγκόσμια και θα μας ξεσηκώσει ταυτόχρονα. Αλλά μέσα από τη μακρά πορεία του χρόνου που μοιάζει βασανιστική, αν αποφασίσουμε όμως να ακούσουμε, θα καταλάβουμε ότι καθημερινά ηχεί τη σάλπιγγα μια εδώ, μια εκεί, καλώντας μας όλους να στοιχηθούμε πίσω της. 

Η Νικαράγουα ηχεί τη δική της σάλπιγγα για άλλη μια φορά. Αποφασίζοντας να την ακούσουμε και να στοιχηθούμε στο κάλεσμά της, με το δυνάμωμα του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα και ενός πλατιού αντιιμπεριαλιστικού κινήματος, αλλά και με το δυνάμωμα της άμεσης αλληλεγγύης μας, εντέλει και ανεξάρτητα από το τι θα γίνει εκεί, μόνο κερδισμένοι μπορούμε να βγούμε.