ΧΟΣΕ ΜΑΡΤΙ: ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ

Από τις 13 μέχρι τις 26 Μαρτίου μια ξεχωριστή έκθεση θα λειτουργήσει στην Αθήνα. Βαλμένη στον κεντρικό σταθμό του μετρό στο Σύνταγμα, θα είναι προσιτή στα μάτια των Αθηναίων. Όμως εκείνο που ζητάει αυτή η έκθεση φωτογραφίας, δεν είναι το αυτονόητο. Δε ζητάει μόνο να τη δούμε, μα και να την αισθανθούμε. Το μαρτυράει ο τίτλος της: ΧΟΣΕ ΜΑΡΤΙ – ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ. Είναι μια έκθεση που γεννήθηκε πριν 200 χρόνια, μαζί με την Ελληνική Επανάσταση, μαζί με τον Κουβανό επαναστάτη Χοσέ Μαρτί. 

Ο Χοσέ Μαρτί είναι ο εθνικός ήρωας της Κούβας και συγκαταλέγεται στο πάνθεο των ηρώων όλης της Λ. Αμερικής. Πήρε μέρος στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του κουβανικού λαού ενάντια στην ισπανική επικυριαρχία. Υπήρξε από τους πρωτεργάτες του πνεύματος της ανεξαρτησίας, της ειρηνικής συνύπαρξης και προόδου των λαών της Αμερικής. Ο τίτλος του σπουδαίου έργου του «Η δική μας Αμερική», είναι σήμερα το σύνθημα που κυριαρχεί στα χείλη των λαών της ηπείρου.  

Ο Χοσέ Μαρτί, όπως κάθε ολοκληρωμένος άνθρωπος, υπήρξε μια πολυσχιδής προσωπικότητα, δάσκαλος, αρθρογράφος, διπλωμάτης, μεταφραστής, πολιτικός, αλλά και με σπουδαίο φιλολογικό έργο. Σπουδάζει Φιλοσοφία, Λογοτεχνία και Δίκαιο και γίνεται καθηγητής στην Κεντρική Παιδαγωγική Ακαδημία της Γουατεμάλας. Αργότερα στην Κούβα όταν του απαγορεύεται να ασκήσει τη δικηγορία, δουλεύει ως δάσκαλος. Θα υπηρετήσει ως πρόξενος για την Ουρουγουάη, την Παραγουάη και την Αργεντινή. Μεταφράζει ελληνικά έργα στα ισπανικά. Αρθρογραφεί σε διάφορες εφημερίδες στη διάρκεια της διαμονής του στις ΗΠΑ και ιδρύει την εφημερίδα PATRIA (ΠΑΤΡΙΔΑ). Οργανώνει το Κουβανικό Επαναστατικό Κόμμα, παίρνει μέρος σε μάχες όπου τραυματίζεται και τελικά σκοτώνεται στη μάχη τους Ντος Ρίος στις 19 Μαΐου 1895, μα προλαβαίνει να γράψει και σπουδαία λογοτεχνικά έργα. 

Η γνωριμία του με την Ελλάδα γίνεται από νωρίς στη διάρκεια των σπουδών του. Τα θαυμάσια πολιτιστικά κληροδοτήματα των αρχαίων Ελλήνων, αλλά και ο αγώνας για ανεξαρτησία των σύγχρονων, του δίνουν έδαφος για να δημιουργήσει. Το περίφημο ποίημά του «Αμπντάλα», εμπνευσμένο από τη ζωή και τον αγώνα των δούλων, έχει σαφείς αναφορές στους αρχαίους Έλληνες τραγωδούς και κυρίως στον Αισχύλο. Το γράφει σε ηλικία μόλις 17 ετών και είναι ταυτόχρονα μια από τις πρώτες επαναστατικές του πράξεις, καθώς το δημοσιεύει στην εφημερίδα LA PATRIA LIBRE (ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΑΤΡΙΔΑ) που την εκδίδει ο ίδιος, σε μια εποχή που η έκδοση εντύπων είναι απαγορευμένη στην Κούβα. Για τη δράση του αυτή συλλαμβάνεται και εξορίζεται. 

Η Ελλάδα έχει ήδη βρει τη θέση της στην καρδιά του και αυτό αντανακλάται στο έργο του. Σε πάνω από 1.400 αναφορές, θα ζωντανέψει εικόνες από 70 τουλάχιστον ελληνικές τοποθεσίες. Η Ολυμπία, ο Παρθενώνας, οι Μυκήνες, οι Θερμοπύλες, το Μεσολόγγι, η Αρκαδία, η Αθήνα, η Σπάρτη, η Κόρινθος, αλλά και ο Όλυμπος, ο Υμηττός, ο Αλφειός και τα ορυχεία Λαυρίου είναι μόνο μερικές από τις ελληνικές τοποθεσίες που ο Μαρτί  με τις αναφορές του θα βάλει στην καρδιά όλη της Λατινικής Αμερικής. Και είναι αυτό το αθάνατο και ατελείωτο ταξίδι της ψυχής που θα ζωντανέψει η έκθεση που ξεκινάει σε λίγες μέρες στο σταθμό του μετρό στο Σύνταγμα στην Αθήνα. 

Η έκθεση δεν παρουσιάζεται πρώτη φορά. Μια πρώτη παρουσίαση έγινε στο Κέντρο Πολιτισμού της Πρεσβείας της Βενεζουέλας στην Ελλάδα και έχει ήδη πάει στη Λευκάδα και στην Ικαρία, δύο ακόμα από τα μέρη που ξεχωριστά μνημονεύει ο Μαρτί. Και όπου πήγε έγινε κεντρικό θέμα, ολόκληρα  νησιά την απόλαυσαν, ανοίγοντας διάλογο με το όμορφο, μακρινό κι όμως γειτονικό νησί της Καραϊβικής, την Κούβα. 

Ο κ. Jose Oriol Merrero Martines, πρόξενος της Πρεσβείας της Κούβας στην Ελλάδα, είναι ο κύριος δημιουργός και υπεύθυνος της έκθεσης. Εμπνευσμένος από τον Μαρτί, ενθουσιασμένος που βρίσκεται στη χώρα μας, ταξίδεψε στα μέρη που αναφέρονται στο έργο του εθνικού ήρωα και τα φωτογράφισε με τη ματιά του Κουβανού, με τη ματιά του Μαρτί. 

Η έκθεση θα είναι δίγλωσση (στα ελληνικά και στα ισπανικά) και θα περιλαμβάνει 50 φωτογραφίες, αλλά και 40 αναφορές από το έργο του Χοσέ Μαρτί, μαζί με πλούσιο ενημερωτικό υλικό και τους ήχους της όμορφης μουσικής της Κούβας, ενώ την ημέρα των εγκαινίων, 13 Μαρτίου στις 5:00 το απόγευμα, θα δοθεί συναυλία από Κουβανούς καλλιτέχνες. 

Στην κουβέντα μας με τον κ. Oriol για την έκθεση, έκανε εντύπωση η σεμνότητα με την οποία προσπαθούσε να «κρύψει» τη συμβολή του, που ωστόσο ξεχώριζε από την πρώτη στιγμή. «Είναι μια προσφορά από τον έναν λαό στον άλλον» μας είπε κλείνοντας την κουβέντα. Και αυτή η φράση που δεν διευκρίνιζε από ποιον λαό προς ποιον είναι η προσφορά, γιατί έτσι είναι οι πράξεις ανάμεσα στους λαούς, χωρίς αρχή και τέλος, με συνεχή εναλλαγή πομπού και δέκτη, μας άγγιξε ιδιαίτερα. Η Κούβα μας ανοίγει την καρδιά της μέσα από τον εθνικό της ήρωα κι εμείς την καρδιά της πρωτεύουσας για να την υποδεχτούμε όπως της πρέπει.