Μαρία Καλύβα-Πρίφτη
«Όλοι μαζί μπορούμε», «Τηλεμαραθώνιος», «Η ώρα της αλληλεγγύης», είναι μερικά μόνο από τα συνθήματα που κατακλύζουν την τηλεόραση, το ραδιόφωνο, τις εφημερίδες, το διαδίκτυο, όλα τα επικοινωνιακά μέσα τέλος πάντων τις τελευταίες μέρες. Η τακτική είναι γνωστή και δεν είναι καινούρια. Κάθε τόσο και ειδικά μετά από κάποιο σοβαρό γεγονός όλοι καλούμαστε να βοηθήσουμε.. εαυτούς αλλήλους. Έτσι όταν πριν λίγο καιρό ο οικιστικός ιστός κατέρρευσε στη Μάνδρα μετά από μια ισχυρή καταιγίδα, καλεστήκαμε να δείξουμε την αλληλεγγύη μας από όλη την υπόλοιπη Αττική και την Ελλάδα. Τώρα μετά τις μεγάλες πυρκαγιές και τα τραγικά αποτελέσματά τους στην Ανατολική Αττική, άρχισαν πάλι οι ίδιες εκκλήσεις στο γενικό πληθυσμό για βοήθεια, βάζοντας τούς μέχρι πριν λίγο καιρό πληγέντες της Μάνδρας στη θέση των ευεργετών και μετατρέποντας τους κατοίκους της Αν. Αττικής από ευεργέτες σε χρήζοντες βοήθεια, σαν σε έργο με εμάς κομπάρσους σε εναλλασσόμενους ρόλους.
Είναι η ίδια κολόνια που βαστάει από παλιά. Μια συνταγή δοκιμασμένη στο χρόνο που αλλάζει όνομα, παρουσιασμένη ανάλογα με την εποχή. Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αι. η Ελλάδα, ταλαιπωρημένη από φερτούς βασιλιάδες, ξένα επιτροπάτα, εμφύλιους, χρεοκοπίες κλπ. απέκτησε σειρά ευεργετών. Με αυτό τον όρο ονομάσαμε πολλούς Έλληνες που απέκτησαν ουρά χρημάτων κυρίως στο εξωτερικό, εκμεταλλευόμενοι συχνά και την κατάσταση στη χώρα ή οπωσδήποτε εκατοντάδες και χιλιάδες εργατών, που όμως είχαν τουλάχιστον την ευαισθησία να χαρίσουν κάτι από τα κέρδη τους για να στολίσουν τη χώρα, κυρίως την πρωτεύουσα, με όμορφα κτίρια και να ιδρύσουν ιδρύματα για τα φτωχά και ορφανεμένα Ελληνόπουλα, καρποί όλα των πολιτικών που και οι ίδιοι στήριζαν και επικροτούσαν.
Λίγο μετά τον εμφύλιο, στα μαύρα χρόνια που η φασιστική βία κυριαρχούσε στη χώρα, γεννήθηκε ο θεσμός της φιλανθρωπίας. Σειρά οργανώσεων, κυρίως καλοθρεμμένων κυριών, ανέλαβαν ακολουθώντας το παράδειγμα και της ίδιας της βασίλισσας, να ενισχύσουν την κατεστραμμένη χώρα και να ευεργετήσουν τον κυνηγημένο λαό της. Διαχειρίστηκαν κανείς δεν ξέρει πόσα κονδύλια, τα διέθεσαν σύμφωνα με τη θέλησή τους, χωρίς έλεγχο, κριτήρια ή διαφάνεια. Πολλά έχουν ακουστεί γι’ αυτές τις οργανώσεις κυριών, ακόμα και για κονδύλια που ήρθαν μέσω του σχέδιου Μάρσαλ και κανείς δεν έλεγξε πού πήγαν, τίποτα ωστόσο δεν έχει αποδειχτεί και κανείς δεν έχει ασχοληθεί στα σοβαρά με τη δράση και τη διαχείρισή τους.
Ο καιρός πέρασε, όμως ακόμα μία φορά τα τελευταία χρόνια και ιδίως μετά την κρίση, το φαινόμενο ξαναχτύπησε. Αυτή τη φορά λέγεται αλληλεγγύη και κοινωνικό επιχειρείν. Όλες σχεδόν οι εταιρίες, μεγάλα σούπερ μάρκετ, ιδιωτικά κανάλια, ακόμα και εκκλησιαστικά και κρατικά ιδρύματα μπήκαν στο χορό. Από τη μια διάφορες μάρκες μας καλούν να τις αγοράσουμε, υποσχόμενες ότι μέρος των εσόδων τους θα πάει για τα χωριά ΣΟΣ. Από την άλλη αλυσίδες καταστημάτων υπόσχονται ότι αν ψωνίζουμε από εκεί θα διαθέσουν κάποια κονδύλια για να ταϊστούν 100 οικογένειες. Το fb μας καλεί να κάνουμε like σε μια εικόνα, για να δωρίσει ένα ποσό να σωθεί κάποιο άρρωστο παιδάκι. Ενώ τέλος τα κανάλια έχουν αναλάβει το μεγαλύτερο ρόλο. Με καμπάνιες, ειδικές εκπομπές, διαφημιστικά μηνύματα και ειδικά αφιερώματα μας καλούν όλους να βοηθήσουμε.. τους εαυτούς μας.
Και όλοι μαζί έχουν αναλάβει το ρόλο της αναδιανομής της φτώχειας μας, χωρίς βέβαια πάλι καμία διαφάνεια, χωρίς να μπορούμε να κρίνουμε ή πολύ περισσότερο να εγκρίνουμε το πώς και πού χρησιμοποιούνται τα κονδύλια που μαζεύονται, από εμάς τους ίδιους. Ένας μηχανισμός αυθαιρεσίας και αδιαφάνειας που μας θέλει όχι απλά συνεργούς, αλλά κύριους χρηματοδότες και στηριχτές του. Και ταυτόχρονα μια από τις καλύτερες διαφημίσεις που θα μπορούσαν να σκεφτούν τα γκόλντεν μπόις του μάρκετινκ και οι περίφημοι διαμορφωτές της κοινής γνώμης.
Και ενώ όλα αυτά συμβαίνουν σε μια πλήρη αποδοχή της ανεπάρκειας και ανικανότητας της πολιτικής που ενισχύουν και του κράτους που στηρίζουν, να δώσει λύσεις στα προβλήματα και καλούν εμάς να το κάνουμε, από την άλλη οι φόροι, τα μνημόνια και οι θυσίες για να σώσουμε αυτές ακριβώς τις πολιτικές και αυτόν τον τύπο κράτους, όλο και μεγαλώνουν. Μεγαλύτεροι φόροι, περισσότερες θυσίες, ατελείωτα μνημόνια. Και από κοντά και δεύτερη κρυφή φορολογία για να σώσουμε αναμεταξύ μας ό,τι μπορούμε, αν μπορούμε και να βοηθήσουμε να διαφημίζονται οι υποτιθέμενοι «ευαίσθητοι» ευεργέτες μας.
Η κατάσταση μπορεί να συγκριθεί μόνο με εκείνο το παλιό ανέκδοτο που κυκλοφορούσε επί χούντας: Πέταγαν με το ελικόπτερο πάνω από την Αθήνα ο Παττακός, ο Παπαδόπουλος και ο Μαρκεζίνης. Πλησίαζαν τα Χριστούγεννα και κάποια στιγμή λέει ο Μαρκεζίνης, «δεν πετάμε κάτω ένα χιλιάρικο, να το βρει ένας Έλληνας να χαρεί, μέρες που είναι;» «Καλύτερα να πετάξουμε 2 πεντακοσάρικα να τα βρουν 2 Έλληνες να χαρούν» απαντάει ο Παττακός. «Και γιατί να μην πετάξουμε 10 κατοστάρικα να τα βρουν 10 Έλληνες να χαρούν» παρεμβαίνει τέλος ο Παπαδόπουλος. Οπότε γυρίζει και ο πιλότος και τους λέει «Καλύτερα να πετάξουμε εσάς, για να χαρούν όλοι οι Έλληνες».
